Kołatanie serca: przyczyny, objawy i kiedy zgłosić się do lekarza

Weryfikacja merytoryczna: lek. Wiktor Trela

Kołatanie serca potrafi przestraszyć. Nagle czujesz, że serce bije zbyt szybko, zbyt mocno albo nierówno. Czasem to tylko chwilowa reakcja na stres, ale bywa, że to sygnał problemów z układem krążenia. Wyjaśniamy, czym jest kołatanie serca, jak odróżnić sytuacje niegroźne od tych wymagających pomocy lekarskiej i co zrobić, gdy objaw się powtarza.

Czym jest kołatanie serca?

Kołatanie serca (palpitacje) to subiektywne uczucie, że serce pracuje inaczej niż zwykle – bije zbyt szybko, zbyt mocno lub nierówno. Możesz odczuwać to jako:

• przyspieszony rytm,
• pomijanie uderzeń („jakby serce przeskakiwało”),
• trzepotanie w klatce piersiowej,
• pulsowanie w szyi lub nadgarstkach.
  
  

To częsty objaw, który zwykle trwa krótko. Jeśli jednak pojawia się regularnie, z dusznością, uciskiem lub bólem w klatce piersiowej – należy to skonsultować z lekarzem.

Jak rozpoznać, że to naprawdę kołatanie serca?

Nie każde przyspieszone bicie serca to arytmia. Czasem serce przyspiesza naturalnie – np. po kawie, aktywności fizycznej czy stresie.

Kołatanie, które warto obserwować, to takie, które:

• pojawia się bez wyraźnego powodu, np. w spoczynku,
• trwa dłużej niż kilka minut,
• powtarza się regularnie,
• towarzyszy mu uczucie słabości, zawroty głowy, duszność lub ucisk.
  
  

💡 Wskazówka: Policz tętno, gdy czujesz kołatanie. Przyłóż palce do nadgarstka, licz uderzenia przez 15 sekund i pomnóż wynik razy cztery. W regularnym monitorowaniu tętna mogą Ci również pomóc nowoczesne urządzenia typu wearables, takie jak smartwatche czy opaski sportowe, które często mierzą puls automatycznie. Jeśli rytm jest bardzo nieregularny lub tętno przekracza 100 uderzeń na minutę w spoczynku – to sygnał, żeby skontaktować się z lekarzem.

Kołatanie serca a dławica piersiowa

Jedną z chorób, w której kołatanie pojawia się często, jest dławica piersiowa (powiązana z chorobą niedokrwienną serca). Dochodzi w niej do niedotlenienia mięśnia sercowego, czyli serce nie dostaje tyle tlenu, ile potrzebuje do pracy.

Typowe objawy to:

• uczucie ucisku lub ciężaru w klatce piersiowej,
• ból promieniujący do szyi, ramienia lub żuchwy,
• duszność, osłabienie,
• a czasem właśnie kołatanie serca.
  
  

To ostatnie jest reakcją na niedotlenienie i może oznaczać zaburzenia rytmu. Objawy te mogą pojawiać się podczas wysiłku lub stresu i ustępować po odpoczynku.

Zgodnie z wytycznymi ESC – European Society of Cardiology (Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego) 2024, nawracające kołatanie z dusznością czy bólem klatki piersiowej powinno być traktowane jako objaw wymagający diagnostyki kardiologicznej. Czasem to pierwszy sygnał rozwoju choroby wieńcowej.

Inne choroby, którym może towarzyszyć kołatanie serca

Nie zawsze to serce jest bezpośrednio „winne”. Palpitacje mogą występować również przy:

• nadciśnieniu tętniczym – przeciążone serce bije szybciej i nieregularnie,
• wysokim cholesterolu – złogi miażdżycowe zwężają naczynia, co pogarsza ukrwienie,
• nadczynności tarczycy – nadmiar hormonów tarczycy przyspiesza pracę serca,
• anemii lub niedoborach magnezu i potasu – zaburzają elektryczne sygnały w sercu,
• chorobach płuc, np. POChP czy zatorowości płucnej,
• silnym stresie, niepokoju, atakach paniki – adrenalina pobudza serce do szybszego rytmu.

Jak lekarz diagnozuje kołatanie serca?

Jeśli objaw się powtarza lub pojawia się bez wyraźnego powodu, lekarz zleci badania, które pomogą ustalić, co dzieje się z Twoim sercem. Czego możesz się spodziewać?

1. Wywiad i badanie fizykalne

To pierwszy etap diagnostyki. Lekarz zapyta Cię o objawy – kiedy się pojawiają, jak długo trwają, w jakich sytuacjach występują. Może dopytać o Twój styl życia, dietę, ilość wypijanej kawy, aktywność fizyczną, stres i przyjmowane leki lub suplementy.

Podczas badania fizykalnego osłucha serce i płuca, zmierzy ciśnienie i tętno. Czasem poprosi też o ocenę oddechu lub możliwość obejrzenia obrzęków nóg, które mogą świadczyć o przeciążeniu serca.

💬 Wskazówka: Warto przed wizytą zapisać częstotliwość i sytuacje, w których występuje kołatanie. To pomoże lekarzowi szybciej ustalić przyczynę.

2. EKG (elektrokardiogram)

To podstawowe i bezbolesne badanie, które trwa kilka minut. Na klatce piersiowej, rękach i nogach przykleja się elektrody rejestrujące aktywność elektryczną serca.

Dzięki temu lekarz może zobaczyć, czy rytm jest prawidłowy, czy występują arytmie, a także ocenić ewentualne niedokrwienie mięśnia sercowego.

📋 Co warto wiedzieć: EKG pokazuje pracę serca tylko w momencie badania. Jeśli kołatanie występuje nieregularnie, wynik EKG może być prawidłowy – wtedy pomocny jest Holter.

3. Holter EKG (monitorowanie rytmu serca przez 24 godziny lub dłużej)

Holter to niewielkie urządzenie, które nosi się przez dobę lub dłużej – najczęściej przyklejone do skóry na klatce piersiowej. Rejestruje ono każdy rytm serca, także w czasie snu, pracy czy odpoczynku.

To badanie pozwala wychwycić zaburzenia rytmu, których nie widać w standardowym EKG. Dzięki zapisowi lekarz może sprawdzić, w jakich momentach dolegliwości się pojawiają i czy są związane np. ze stresem lub wysiłkiem.

💬 Wskazówka: W czasie badania prowadź prosty dziennik – zapisuj, co robiłeś, gdy pojawiły się objawy. To ułatwi interpretację wyników.

4. Badania krwi

Krew mówi o sercu więcej, niż mogłoby się wydawać. Zazwyczaj oznacza się:

• elektrolity (sód, potas, magnez) – ich zaburzenia mogą powodować arytmie,
• Hormony związane z funkcjonowaniem tarczycy (TSH, FT3, FT4) – nadczynność lub niedoczynność wpływa na rytm serca,
• cholesterol całkowity i frakcje LDL, HDL, trójglicerydy – pomagają ocenić ryzyko miażdżycy i choroby wieńcowej,
• glukozę i hemoglobinę glikowaną (HbA1c) – zaburzenia metaboliczne mogą osłabiać naczynia krwionośne.
  
  

W razie potrzeby lekarz może zlecić też markery stanu zapalnego (CRP) lub markery uszkodzenia mięśnia sercowego – „złotym standardem” są troponiny sercowe (TnT i TnI).

5. Echo serca (echokardiografia)

To badanie USG serca – całkowicie bezbolesne i nieinwazyjne. Lekarz przykłada głowicę do klatki piersiowej i obserwuje serce na ekranie.

Echo pokazuje budowę serca, jego kurczliwość, pracę zastawek oraz przepływ krwi. Dzięki temu można wykryć np. przerost mięśnia sercowego, wady zastawek czy objawy niewydolności.

📋 Co daje badanie: Echo to jedno z najdokładniejszych narzędzi do oceny wydolności serca. Pomaga zrozumieć, czy kołatanie wynika ze zmian strukturalnych, czy innych czynników.

6. Test wysiłkowy (próba wysiłkowa, tzw. bieżnia)

Podczas tego badania chodzisz po ruchomej bieżni (lub jedziesz na rowerku), a w tym czasie specjalista rejestruje rytm serca, ciśnienie i oddech.

Test wysiłkowy pozwala sprawdzić, jak serce reaguje na zwiększone zapotrzebowanie na tlen – np. czy pojawia się ból, duszność lub arytmia.

💬 Wskazówka: Badanie jest bezpieczne, wykonywane pod stałą kontrolą medyczną. Jeśli w trakcie poczujesz zmęczenie lub ucisk w klatce piersiowej, lekarz natychmiast je przerwie.

🩺 Dlaczego te badania są ważne?

Każde z nich dostarcza innego rodzaju informacji. Razem tworzą pełny obraz pracy serca – jego rytmu, wydolności, budowy i reakcji na obciążenie.

Dzięki temu lekarz może ustalić, czy kołatanie to łagodna arytmia, efekt stresu, czy też objaw choroby, która wymaga leczenia.

📋 Przygotuj się do wizyty

• Zapisz, kiedy i w jakich okolicznościach pojawia się kołatanie.
• Regularnie mierz ciśnienie i tętno (jeśli masz ciśnieniomierz).
• Zabierz listę leków i suplementów.
• Zanotuj pytania, które chcesz zadać lekarzowi.

Przeczytaj też naszą broszurę „Jak przygotować się do wizyty u lekarza?”.

Co możesz zrobić samodzielnie?

Zmiana nawyków to prosty, ale skuteczny sposób, aby złagodzić kołatanie i chronić serce.

Warto:

• ograniczyć kofeinę i energetyki,
• unikać alkoholu i papierosów,
• nawadniać organizm (woda wspomaga równowagę elektrolitową),
• wysypiać się (min. 7 h na dobę),
• regularnie spacerować lub uprawiać łagodną aktywność (30 min dziennie),
• praktykować techniki relaksacyjne: oddychanie, medytację, jogę.
  
  

💬 Pamiętaj: Już po kilku tygodniach regularnych spacerów i ograniczeniu kofeiny serce może bić spokojniej, a objawy pojawiać się rzadziej.

Kiedy to sygnał alarmowy?

Czasem kołatanie serca jest pierwszym objawem nagłego zagrożenia zdrowia.

⚠️ Natychmiast wezwij pogotowie (112), jeśli:

• kołatanie pojawiło się nagle i towarzyszy mu ból w klatce piersiowej,
• czujesz duszność lub masz problemy z oddychaniem,
• występują zawroty głowy lub utrata przytomności,
• masz uczucie, że serce bije bardzo szybko i „nie może się uspokoić”.
  
  

Takie objawy mogą świadczyć o zawale. Szybka reakcja może uratować życie.

Jak rozmawiać z lekarzem o kołataniu serca?

Rozmowa z lekarzem często wywołuje stres, zwłaszcza jeśli nie wiemy, co powiedzieć. Pomocna może być prosta lista pytań:

• Czy moje objawy mogą oznaczać zaburzenia rytmu serca?
• Jakie badania powinienem lub powinnam zrobić w pierwszej kolejności?
• Czy moje leki mogą powodować kołatanie?
• Jak mogę zmniejszyć ryzyko pogorszenia objawów na co dzień?
  
  

Taka rozmowa pozwala lepiej zrozumieć diagnozę i wspólnie ustalić plan działania.

Podsumowanie

Kołatanie serca to objaw, który warto traktować poważnie, ale bez paniki. Najczęściej nie oznacza nic groźnego, jednak gdy towarzyszy mu duszność, ucisk lub ból klatki piersiowej – może być sygnałem dławicy piersiowej lub innych chorób układu krążenia.

Dbaj o sen, ruch, zdrową dietę i spokój – a jeśli objawy się powtarzają, zrób badania. Wczesna diagnoza pozwala skutecznie chronić serce i odzyskać poczucie spokoju.