Andropauza, czyli męskie przekwitanie. Czym jest i jak złagodzić objawy andropauzy?

Męskie klimakterium, przekwitanie, andropenia, a nawet… kryzys wieku średniego – to tylko kilka nazw, jakimi bywa określana andropauza. Świadomość istnienia tego zjawiska, zarówno wśród kobiet, jak i mężczyzn, zdaje się wciąż stosunkowo niewielka. Zatem czym jest męskie przekwitanie, jak przebiega andropauza i co można zrobić, aby wesprzeć partnera w tym trudnym okresie?

Co to jest andropauza?

Terminem andropauza określa się etap życia mężczyzny, który zwykle zaczyna się po 50. roku życia i jest zespołem psychofizycznych oraz biochemicznych objawów pojawiających się w naturalnym procesie starzenia. Ma to związek z obniżeniem się poziomu różnych hormonów, a przede wszystkim androgenów – hormonów płciowych. Męskie przekwitanie wciąż bywa tematem tabu, przez co mężczyźni doświadczający rozmaitych dolegliwości w tym okresie, nie poszukują sposobów na ich łagodzenie.

Jednocześnie określenie andropauza uznawane jest za swego rodzaju kalkę językową stworzoną na kanwie menopauzy  i niefortunny termin, który nie opisuje w pełni złożoności tego zagadnienia. Jest on jednak powszechnie używany, stąd pojawia się również w tym artykule opisującym proces męskiego przekwitania.

Jakie zmiany hormonalne zachodzą podczas andropauzy?

Podczas andropauzy dochodzi do stopniowego zmniejszenia stężenia testosteronu, co wpływa na szereg procesów biologicznych, dotyczących zarówno funkcjonowania mózgu, systemu immunologicznego, masy i siły mięśniowej, jak masy kostnej czy aktywności seksualnej.

Poza testosteronem zmniejsza się także poziom innych hormonów, takich jak:

• hormon wzrostu – stymuluje m.in. wzrost masy mięśniowej oraz siły, 
• IGF-1 (insulinopodobny czynnik wzrostu) – wspomaga proces tworzenia kolagenu, pobudza wzrost tkanek,
• melatonina – odpowiedzialna za utrzymywanie cyklu dobowego, 
• tyroksyna – reguluje metabolizm lipidów i węglowodanów, a także wspiera funkcje gruczołów płciowych.

Męskie przekwitanie jest wolniejsze i mniej gwałtowne niż menopauza występująca u kobiet, ponieważ funkcje hormonalne mężczyzn – mowa tu głównie o hormonach płciowych - zostają jedynie obniżone, a nie całkowicie wygaszone.         

Najczęstsze objawy andropauzy u mężczyzn

Zmiany hormonalne pojawiające się w okresie andropauzy prowadzą do wystąpienia szeregu symptomów. Proces ten postępuje bardzo powoli i jego subtelne początki mogą być niezauważalne dla mężczyzny.

Wśród objawów andropauzy należy wskazać:

• uderzenia gorąca, nocne pocenie się,  
• obniżenie nastroju, niepokój, drażliwość,  
• problemy z zasypianiem, 
• utrzymujące się uczucie zmęczenia,    
• osłabienie,
• problemy z koncentracją, 
• częste oddawanie moczu w nocy,   
• uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza,  
• problemy z erekcją,
• spadek libido,
• obniżenie masy mięśniowej.
  
  

Tempo procesów związanych ze starzeniem się i andropauzą zależy od wielu czynników, m.in. genetycznych (indywidualne zdolności regeneracyjne), zewnętrznych (związanych np. ze stylem życia, stosowaniem używek, skażeniem środowiska) oraz wewnętrznych (zaburzenia hormonalne, niedobory witaminowe).

Sposoby na złagodzenie objawów andropauzy – odżywianie, styl życia i suplementacja

Jak można łagodzić objawy andropauzy? Przede wszystkim warto wprowadzić zmiany w stylu życia, które będą wspierały zdrowie mężczyzny w okresie przekwitania.

• Zadbaj o odpowiednią ilość snu – zalecenia dla osób dorosłych wskazują na 7-9h jako odpowiednią długość wypoczynku nocnego.
• Postaw na urozmaiconą dietę, obfitującą w warzywa i owoce – zawarte w nich antyoksydanty niwelują wolne rodniki tlenowe odpowiedzialne za procesy starzenia się komórek.
• Dostarczaj sobie nienasyconych kwasów tłuszczowych obecnych w tłustych rybach morskich (śledź, łosoś, makrela) czy w orzechach włoskich, nasionach lnu, oliwie, oleju rzepakowym. Działają przeciwutleniająco, wspierają funkcje układu krążenia oraz pracę mózgu.              
• Podejmuj regularną aktywność fizyczną, zarówno tą o charakterze wytrzymałościowym, jak i siłowym. Trening tlenowy wzmacnia serce i buduje kondycję, natomiast ćwiczenia z obciążeniem sprzyjają utrzymywaniu masy mięśniowej oraz siły. Docelowo znajdź czas na 150-300 minut aktywności tygodniowo.       
• Zrezygnuj z palenia papierosów oraz ogranicz alkohol – używki i ich negatywny wpływ na zdrowie pogłębiają zmiany zachodzące podczas męskiego przekwitania.                    
• Stosuj techniki relaksacyjne, poświęcaj czas na hobby i zajęcia, które lubisz – w okresach obniżonego nastroju będą to elementy wspierające dobre samopoczucie oraz obniżające poziom napięcia.

W łagodzeniu objawów andropauzy mogą pomóc również środki farmakologiczne. Zarówno testosteron, jak i prasteron (DHEA) jest stosowany w terapii substytucyjnej przy niedoborze androgenów, czyli hormonów płciowych. Bardzo ważne jest, aby przed rozpoczęciem takiej suplementacji wykluczyć przeciwwskazania do podawania egzogennych androgenów, co jest zadaniem specjalisty-lekarza.

Jak wspierać partnera przechodzącego przez andropauzę?

Wielu mężczyzn nie wie, czym jest andropauza i że objawy, z którymi się zmagają, są właśnie jej efektem. Pomocna może okazać się już sama identyfikacja tych symptomów, nazwanie ich i wskazanie, z czego wynikają. Nie szkodzi zatem porozmawiać o andropauzie jako o zjawisku, aby wybadać, czy partner ma świadomość jej istnienia.

Jeśli partner podejmuje tematy związane z andropauzą, warto aktywnie słuchać i dać mu przestrzeń na to, by mówił o swoich uczuciach. Pokaż mu również swoje wsparcie i akceptację – krytyka sprawności seksualnej czy wyglądu nigdy nie jest dobrym pomysłem. Podkreślaj jego zalety, pamiętaj o miłych słowach – przekwitanie i związane z nim symptomy mogą negatywnie wpływać na pewność siebie, a takie zewnętrzne wzmocnienie od bliskiej osoby z pewnością przyniesie korzystne rezultaty.

Jednocześnie pamiętaj o tym, by szanować granice partnera. Pomoc i wsparcie ma służyć przede wszystkim jemu. Jednak mimo Twoich dobrych chęci nie zawsze bywa chciana i pożądana, dlatego nie rób niczego na siłę.