Rola aktywności fizycznej w leczeniu cukrzycy – co diabetyk powinien o niej wiedzieć?

Aktywność fizyczna to jeden z filarów leczenia cukrzycy. Do wykonywania ćwiczeń fizycznych powinniśmy podchodzić równie poważnie i konsekwentnie, co do regularnego brania leków obniżających poziom glukozy we krwi. Jak powinna wyglądać aktywność fizyczna osób z cukrzycą, aby miała pozytywny wpływ na zdrowie i była dla nich bezpieczna? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w przygotowanym przez nas artykule.

Dlaczego ruch jest ważny dla osób z cukrzycą?

Zarówno terapia farmakologiczna, jak i niefarmakologiczne metody leczenia (prawidłowe odżywianie, aktywność fizyczna, rezygnacja z używek) mają istotne znaczenie dla ogólnego stanu zdrowia osób chorujących na cukrzycę.

Regularnie podejmowana aktywność fizyczna:

• zwiększa wrażliwość tkanek na działanie insuliny,  
• poprawia kontrolę poziomu glukozy we krwi (glikemii),
• sprzyja poprawie parametrów profilu lipidowego,
• ułatwia proces redukcji masy ciała, 
• poprawia nastrój,
• redukuje nasilenie stanów zapalnych,        
• poprawia wydolność aerobową (tlenową).

Jakie ćwiczenia są odpowiednie dla diabetyków?

Aktywność fizyczna cukrzyka (diabetyka) powinna być dobrana do jego wieku, możliwości wysiłkowych oraz ogólnego stanu zdrowia. Dla większości osób, szczególnie tych z dodatkowym współwystępowaniem nadwagi czy otyłości, odpowiednią aktywnością jest nordic walking. Osoby starsze, które również borykają się z nadmierną masą ciała, mogą podejmować regularne spacery, dążąc do wykonywania 150 minut takiej aktywności tygodniowo.

Jednak ćwiczenia wykonywane przez diabetyków nie powinny mieć wyłącznie charakteru aerobowego. Ważne są również ćwiczenia siłowe o charakterze oporowym. Zalecany jest trening dużych grup mięśniowych i wykonywanie 8–12 powtórzeń ćwiczeń około 2–3 razy w tygodniu. Osoby młodsze, zwłaszcza te bez dodatkowych chorób, powinny podejmować wyższą aktywność fizyczną, a także uprawiać sport, np. trenując regularnie wybraną dyscyplinę.

Niedocenianym, a jednak efektywnym sposobem na poprawę parametrów gospodarki węglowodanowej jest również ograniczanie czasu spędzanego w pozycji siedzącej. Postaraj się zatem unikać siedzenia  przez dłużej niż 30 minut bez żadnej  przerwy.

Wpływ aktywności fizycznej na poziom glukozy we krwi

Podejmowanie aktywności fizycznej ma zasadniczo pozytywny wpływ na kontrolę poziomu cukru we krwi u osób z cukrzycą - pozwala obniżyć glikemię, a także zmniejszyć insulinooporność. Jednocześnie tym, co budzi największą obawę wśród trenujących osób z cukrzycą, jest stan hipoglikemii, czyli znacznego obniżenia poziomu cukru we krwi poniżej wartości prawidłowych.

U osób chorujących na cukrzycę typu II, które nie stosują insuliny czy pochodnych sulfonylomocznika, ryzyko hipoglikemii jest stosunkowo niewielkie. Glikemie wynoszące < 100 mg/dl nie wiążą się z koniecznością spożywania dodatkowych węglowodanów w trakcie aktywności, a sama kontrola glikemii podczas wysiłku powinna być przeprowadzana tylko okresowo.

W razie wystąpienia podczas aktywności fizycznej hipoglikemii ≤ 70 mg/dl należy spożyć węglowodany proste, najlepiej w postaci płynu (takie węglowodany są szybciej wchłaniane). Po ustąpieniu objawów hipoglikemii wysiłek może być kontynuowany.

U osób niewytrenowanych, które podejmują aktywność fizyczną w sposób niesystematyczny, istnieje wyższe ryzyko pojawienia się późnych hipoglikemii (do doby po zakończeniu wysiłku fizycznego). W związku z tym powinny one zwrócić szczególną uwagę na swoją dietę, aby nie doprowadzać do nocnych spadków poziomu cukru we krwi.

Jak planować aktywność fizyczną przy cukrzycy?

Planując aktywność fizyczną osób z cukrzycą, dobrze jest kierować się kilkoma zasadami.

• Początkowo aktywność fizyczna powinna być umiarkowana i dostosowana do aktualnych możliwości – lepiej zacząć od mniejszej intensywności i stopniowo ją zwiększać niż od razu zacząć od wyczerpujących ćwiczeń fizycznych.           
• Optymalne efekty przynosi wysiłek, który przede wszystkim jest regularny – dobrze podejmować go co 2-3 dni, a najlepiej nawet codziennie. Zacznij jednak od podejmowania aktywności kilka razy w tygodniu.
• Pamiętaj o rozgrzewce oraz schłodzeniu – kilkuminutowe ćwiczenia wstępne przygotowują układ krążenia oraz mięśniowy do aktywności, a te wyciszające pozwalają na szybszą regenerację i powrót do stanu spoczynku.            
• Alkohol może zwiększać ryzyko hipoglikemii powysiłkowej, dlatego najlepiej wyeliminować go ze swojego menu.
• Zadbaj o odpowiedni strój do ćwiczeń, a przede wszystkim obuwie. Niewygodne obuwie może powodować otarcia czy uszkodzenia. Przy współistniejącej neuropatii obwodowej oraz obniżonym progu odczuwania bólu, takie uszkodzenia powstające u chorych z cukrzycą mogą się gorzej goić.