Życie z cukrzycą
Znajdziesz tu wszystkie niezbędne informacje na temat cukrzycy oraz jej wpływu na cały organizm. Poznasz też przyczyny tej choroby i konsekwencje, które za sobą niesie. Ponadto dowiesz się, jak kontrolować cukrzycę.
cukrzyca
Czym jest cukrzyca?
Cukrzyca typu 2 to choroba, która objawia się wysokim poziomem cukru we krwi. Cukier we krwi jest wysoki, ponieważ organizm produkuje za mało insuliny. Insulina to hormon produkowany przez trzustkę. Jej działanie polega na obniżaniu poziomu cukru we krwi.
Drugą przyczyną podwyższonego cukru jest oporność komórek na insulinę, czyli, mimo że insulina jest obecna, nie powoduje spadku cukru. Zazwyczaj
w cukrzycy występują obydwa te zaburzenia.
„Paliwem” dla komórek jest glukoza (mówiąc potocznie: cukier). Insulina działa jak klucz, tzn. otwiera drzwi do komórki i dzięki temu glukoza może wejść do środka, gdzie jest zamieniana na energię niezbędną komórce do życia.
Dzięki temu nasze organy funkcjonują prawidłowo: możemy myśleć, widzieć, poruszać się, mówić itp.
Bez insuliny nasze komórki po prostu głodują, mimo że stężenie glukozy we krwi jest wysokie, to nie może ona zostać wykorzystana.1.
W jaki sposób rozpoznaje się cukrzycę?
Diagnostyka opiera się na badaniu stężenia glukozy we krwi (czasem w różnych sytuacjach: na czczo, przed spożyciem i po spożyciu płynu zawierającego glukozę), na badaniu HbA1c mierzącym średnie stężenie cukru we krwi w okresie ostatnich 2–3 miesięcy, a także na wyrywkowych badaniach poziomu cukru we krwi. W przypadku cukrzycy innych typów niż typ 2 konieczne jest wykonanie dodatkowych badań2.
Jak się diagnozuje cukrzycę typu 2?
Istnieje kilka sposobów rozpoznawania cukrzycy. Każdy z nich zazwyczaj wymaga powtórzenia badania w kolejnym dniu. Badania należy przeprowadzać w placówce ochrony zdrowia (np. w gabinecie lekarskim lub w laboratorium). Jeśli lekarz oceni, że masz za wysoki poziom cukru lub występują u Ciebie typowe objawy wysokiego stężenia glukozy, a dodatkowo jedno badanie dało wynik pozytywny, lekarz może zrezygnować z drugiego badania i zdiagnozować cukrzycę. Do trzech typowych metod diagnostycznych należą:
HbA1c: w badaniu HbA1c mierzy się średnią zawartość cukru we krwi w ciągu ostatnich 2–3 miesięcy. Nie musisz być na czczo ani pić żadnych płynów. Cukrzycę rozpoznaje się wówczas, gdy HbA1c wynosi ≥6,5%.
Stężenie glukozy w osoczu na czczo (FPG): w tym badaniu sprawdza się poziom glikemii na czczo. Pozostawanie na czczo oznacza, że nie należy spożywać żadnych pokarmów ani napojów (oprócz wody) przez co najmniej 8 godzin przed wykonaniem badań. Badanie zazwyczaj przeprowadza się z samego rana, przed śniadaniem. Cukrzycę diagnozuje się, jeżeli poziom glukozy na czczo wynosi ≥126 mg/dl.
Doustny test tolerancji glukozy (OGTT): OGTT to dwugodzinne badanie, w którym sprawdza się poziom glukozy we krwi przed wypiciem specjalnego słodkiego napoju i 2 godziny po jego spożyciu. Dzięki temu testowi lekarz wie, jak Twój organizm przetwarza glukozę. Cukrzycę diagnozuje się, jeżeli poziom glukozy po 2 godzinach wynosi ≥200 mg/dl.
Amerykańskie Stowarzyszenie Diabetologiczne – diagnoza
Choroba szerząca się na całym świecie
Czy cukrzyca jest chorobą cywilizacyjną?
Odpowiedź brzmi TAK. Według danych Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej na cukrzycę choruje 537 milionów dorosłych na świecie, czyli 1 na 10 osób. Przewiduje się, że do 2030 roku całkowita liczba osób z cukrzycą wzrośnie do 643 milionów (1 na 9 dorosłych), a do 2045 roku – do 784 milionów (1 na 8 dorosłych). Cukrzyca doprowadziła do 6,7 miliona zgonów w 2023 roku – co oznacza 1 zgon co 5 sekund3.
W samych Stanach Zjednoczonych na cukrzycę cierpi 30,3 miliona osób dorosłych i szacuje się, że jedna czwarta z nich nie wie o swojej chorobie1. Ocenia się również, że w 2012 roku cukrzyca była bezpośrednią przyczyną 1,5 miliona zgonów na świecie, a kolejne 2,2 miliona zgonów było związane z wysokim stężeniem glukozy we krwi, które zwiększa ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego i innych schorzeń2.
Różne typy cukrzycy
Czy to prawda, że istnieją różne rodzaje cukrzycy?
Rzeczywiście tak jest, choć mówi się raczej o różnych typach cukrzycy. Najczęściej występującą formą cukrzycy jest cukrzyca typu 2, która odpowiada za około 90% przypadków tej choroby. Najczęściej dotyka ona osoby dorosłe, u których rozwinęła się insulinooporność lub których organizm przestał wytwarzać odpowiednią ilość insuliny. Objawy mogą pozostawać niezauważone przez całe lata, dlatego u osób z grup ryzyka należy regularnie oznaczać poziom cukru we krwi. Warto przy tym pamiętać, że pojawienie się cukrzycy typu 2 można opóźnić, a nawet mu zapobiec – dzięki prowadzeniu zdrowego trybu życia3,4.
Cukrzyca typu 1, dawniej nazywana cukrzycą młodzieńczą (lub insulinozależną), występuje wówczas, gdy trzustka nie wytwarza insuliny albo gdy wytwarza jej bardzo mało. Prawdopodobnie ten typ cukrzycy jest spowodowany reakcją autoimmunologiczną (w której układ odpornościowy omyłkowo atakuje własny organizm) i dotyka około 5% chorych na cukrzycę. W przeciwieństwie do cukrzycy typu 2 u większości osób cukrzyca typu 1 postępuje szybko. Jest rozpoznawana już u dzieci, nastolatków lub młodych dorosłych – choć może się pojawić w zasadzie w każdym wieku. Cukrzycy typu 1 nie można zapobiegać, a chory musi przyjmować insulinę codziennie3,5.
Istnieją inne rodzaje cukrzycy, ale tutaj skupiamy się głównie na cukrzycy typu 2. Jeżeli masz jakiekolwiek pytania dotyczące cukrzycy i jej innych postaci, skontaktuj się ze swoim lekarzem.
Zapobieganie stanom przedcukrzycowym
Ktoś mi mówił o czymś takim jak „stan przedcukrzycowy”. Czym on jest?
Stan przedcukrzycowy występuje wówczas, gdy poziom glukozy we krwi przekracza normę, ale nie na tyle, żeby rozpoznać cukrzycę. Miliony ludzi na świecie nie wiedzą o tym, że mają stan przedcukrzycowy. Należy się zatem badać w tym kierunku5.
U osób ze stanem przedcukrzycowym w późniejszym etapie życia może się rozwinąć cukrzyca typu 2. Zaobserwowano pewną prawidłowość — u około jednej trzeciej osób ze stanem przedcukrzycowym w ciągu pięciu lat rozwinie się cukrzyca, jedna trzecia nadal będzie miała stan przedcukrzycowy, a u pozostałej jednej trzeciej poziom glukozy we krwi powróci do normy6.
Tak, u osób ze stanem przedcukrzycowym występuje podwyższone ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego. Kontrolowanie wagi może zapobiec rozwinięciu się cukrzycy ze stanu przedcukrzycowego, a ponadto chronić przed schorzeniami sercowo-naczyniowymi6.
Bibliografia
3
WHO. Global report on diabetes. 2016.
6
WHO. FAQs -Frequently Asked Questions on Diabetes. 2016.
Portal Recepta na Zdrowie zapewnia sprawdzone, dopasowane do indywidualnych potrzeb i na bieżąco aktualizowane treści, które są przeznaczone dla osób z różnymi schorzeniami sercowo-naczyniowymi. W artykułach na stronie znajdziesz informacje na temat tego, jak żyć zdrowiej. Zachęcamy do korzystania z naszych wskazówek dotyczących podejmowania codziennej aktywności oraz do poznania sposobów na zmniejszenie ryzyka wystąpienia zdarzeń sercowo-naczyniowych.
choroby
Lepsza jakość życia
Informacje ogólne
Opracowane i zatwierdzone przez ekspertów z dziedziny medycyny, organizacje pacjentów i dietetyków.
Treść zawarta na stronie nie ma na celu zastąpienia profesjonalnej porady medycznej. Jeśli masz jakiekolwiek pytania dotyczące swojego stanu zdrowia, zawsze zasięgaj porady swojego lekarza lub innego wykwalifikowanego pracownika ochrony zdrowia.
Data ostatniej modyfikacji: 3/6/2023
